Ontdek Cusco: Van de bezienswaardigheden tot de geschiedenis en meer | Peru

Qosqo, Cusco of Cuzco, gelegen op 3550 m hoogte, was ooit de hoofdstad van het machtige Inka Rijk en staat sinds 1983 wel verdiend op de Wereld Erfgoed Lijst van UNESCO. Volgens een lokale legende werd Cusco voor het eerst gesticht in de twaalfde eeuw door de Inka Manco Cápac.

Volgens de legende werd Cusco gesticht door de Inka Manco Capac

Manco Cápac en Mama Ocllo waren de kinderen van de zon en de maan ‘geboren’ op het Eiland van de Zon (Isla del Sol) in het Titikaka Meer. De zon (Inti) stuurde het koppel er op uit om de mensheid meer kennis en structuur te brengen. Maar eerst moesten ze een vruchtbare plaats vinden van waaruit het nieuwe rijk bestuurd kon worden. Na een maandenlange zoektocht werd de vallei van Cusco gevonden. Het duurde echter tot de 14de eeuw voordat de intelligente en ambitieuze Inka Pachacutec, vanuit Cusco het Inka Rijk in een rap tempo begon uit te breiden. Het rijk werd toen Tawantinsuyu genoemd, wat in het Quechua (de taal van de Inka’s) vrij vertaald “De 4 Windrichtingen” betekend.

Een stapje terug in de tijd, meer over de geschiedenis van Cusco

Het is moeilijk voor te stellen dat de meeste bekende Inka ruïnes verspreid over het huidige Peru, Ecuador, Bolivia en zelfs Chili in slechts 100 jaar werden gebouwd en dat dit allemaal vanuit Cusco werd geregeerd. De Inka’s waren dan ook een heel goed georganiseerd volk.

Iedereen kent de 4-daagse Inka Trail die eindigt in Machu Picchu, maar dit is bij verre niet het enige pad dat de Inka’s hebben aangelegd. Om hun grote rijk te kunnen regeren was het belangrijk om vlot te kunnen communiceren met alle delen van het rijk. Paarden werden echter pas door de Spanjaarden naar Amerika gebracht en lama’s dragen niet meer dan 35 kg. De Inka’s moesten dus alles tevoet afleggen. Om het reizen eenvoudiger te maken en de reistijden in te korten, legden de Inka’s vanuit Cusco, verspreid tot in Chili, Bolivia en Ecuador een groot netwerk van paden, voedsel opslagen en rustplaatsen aan. Er wordt zelfs beweerd dat een team van boodschappers (Chaskis in het Quechua) in 5 dagen een bericht van Quito naar Cusco (1645 km) over konden brengen.

Nadat de Spanjaarden de Inka’s in 1532 officieel in Cajamarca hadden verslagen, werd de functie van Cusco minder belangrijk. Het Inka verzet bleef nog wel actief tot 1576, toen ook de laatste Inka strijder Tupac Amaru I werd verslagen en geëxecuteerd. Omdat de Spanjaarden een haven nodig hadden voor hun immigratie en later het vervoer van zilver, werd Lima de belangrijkste stad van Peru. De vruchtbare en rijke grond rond Cusco en de Heilige Vallei zorgende voor gunstige omstandigheden voor landbouw, veeteelt en mijnbouw, waardoor de stad een belangrijke handelsstad in de Andes werd. Haar centrale ligging maakte de stad ook geschikt als uitvalsbasis voor het verspreiden van het Christelijke geloof over de verschillend Andes volken.

De stad Cusco wordt aan drie kanten omringd door de hellingen van een vruchtbare vallei die tot in de altiplano van Puno doorloopt. Van boven werd de stad ‘bewaakt’ door Saksaywaman (een Killke/ Inka kasteel/ tempel) en nu ook door het Spaanse Christus beeld. Ondanks dat zelfs de Spanjaarden bewondering hadden voor de indrukwekkende bouwstijl van de Inka’s, werden velen van de bouwwerken gesloopt, zodat de solide funderingen als ondergrond voor de Spaanse kerken konden dienen. Deze bouwstijl zorgde ervoor dat de kerken die op de Inka funderingen waren gebouwd alsook enkele overgebleven Inka Tempels, de zware aardbevingen van 1650 en 1950 konden overleven.

Wandelend door Cusco proef je het verleden, ondanks of juist mede door de smeltkroes die Cusco nu is

Als het zonnetje schijnt en je door de smalle straatjes van Cusco loopt, worden oude indrukwekkende Inka muren afgewisseld met muren van adobe waar cactussen op groeien. Elke hoek die je omgaat geeft een nieuw uitzicht en bijna elk plein heeft haar eigen kerk. Daarnaast wordt elke belangrijke toeristen attractie een groot deel van de dag ‘vergezeld’ door lokale vrouwen en meisjes in kleurrijke traditionele kledingdracht die op hun beurt weer vergezeld worden door (baby) lama’s of alpaca’s (de kamelen van de Andes). Voor één sol kun je zo prachtige foto’s maken.

De grote aantrekkingskracht op toeristen heeft van Cusco een smeltkroes van gemaakt van een rijke geschiedenis, kleurrijke cultuur, verschillende nationaliteiten en gebruiken. Het is een stad die je dan ook zeker eens een keer in je leven bezocht moet hebben.

Hoogte Cusco & hoogteziekte

Mensen die nog nooit op hoogte geweest zijn willen regelmatig direct al vanuit Lima naar Cusco vliegen. Cusco ligt echter op 3500 m boven zeeniveau, wat betekend dat er minder zuurstof in de lucht is. Veel mensen die te snel stijgen krijgen dan ook last van hoofdpijn en duizeligheid (lichte vorm van hoogteziekte). Dit gevoel duurt meestal een dag tot enkele dagen, waarin je je rustig moet houden. Als je de verschijnselen van hoogteziekte wilt beperken, dan is het beter om langzamer te stijgen en je reisroute bijvoorbeeld over land, via Arequipa te plannen. Zeker als je van plan bent om de Inka Trail te lopen, is het belangrijk om tenminste een week te acclimatiseren. Meer informatie kun je onder andere vinden op: Hoogteziekte.info.

Weer in Cusco

Gedurende het hele jaar is het in Cusco over het algemeen minimaal 5 en maximaal iets boven de 20 graden. Waarbij het het koudst kan zijn in de maanden mei tot en met september. Dat kan de minimale temperatuur het laagst liggen. De meeste neerslag valt in de maanden november tot en met maart. Let dus goed op het weer wanneer je besluit naar Cusco te gaan, want het weer kan erg van invloed zijn op je trip.

Verken Cusco te voet

Als je Cusco bezoekt, doe dan géén (standaard) stadstour in een volle bus met toeristen, maar neem een plattegrondje van je hotel mee en verken Cusco te voet. Een doolhof van straatjes en steegjes in het oude centrum van Cusco maken het onmogelijk om de perfecte wandelroute uit te stippelen. Maar een aanrader is om vroeg in de ochtend, als het buiten nog fris is, naar het hoog gelegen plein van de San Cristobal kerk te lopen. Je wordt hier dan vanzelf warm van en je hebt een prachtig overzicht over de stad.

Wandeling door diverse straten in Cusco

Een aardige wandelroute die een groot deel van het oude centrum dekt begint bij San Cristobal en gaat langs door de volgende straten: Calle (straat) Amargura, Coricalle, Procuradores, Plaza de Armas, Plateros, 7 Cuartones, Santa Teresa, Plaza Cabildo, Garcilaso, Plaz San Francisco, Marquez/ Santa Clara, Ccascaparo, Calle Nueva/ Cruz Verde, Meson de la Estrella, Marquez/ Mantas, Avenida Sol, Sto. Domingo, Romeritos, Maruri, Arequipa, Triunfo/ Hatunrumiyoc/ Cuesta de San Blas, Plaza San Blas, Tandapata, Atoqsayk’uchi, Carmen Alto, Siete Angelitos, Choquechaca, Siete Culebras (7 slangen), Museo de arte Pre-Colombino (en Rest. Fallen Angel), Cuesta del Almirante, Museo Inka en Plaza de Armas. Let wel op, veel straten veranderen halverwege van naam en sinds kort zijn ook enkele oude straatnamen door nieuwe vervangen, wat nog op bijna geen enkele plattegrond staat.

Wandeling langs de 4 belangrijkste ruïnes van Cusco

Een andere wandeling met heel mooie uitzichten gaat langs de 4 belangrijkste ruïnes van Cusco. Om te beginnen neem je een taxi voor 15/20 soles per taxi, in de richting van Pisac. Je stapt dan uit bij Tambo Machay: een watertempel van de Inka´s. Hiervandaan kun je dan in een paar uur rustig teruglopen naar Cusco via: het Inka ‘Kasteel’ Puca Pucara; de Quenko offersteen en als laatste langs Saksaywaman. Let op: je hebt hier wel entree kaartjes voor nodig.

Meer over entree kaartjes & bezienswaardigheden in Cusco

Om te voorkomen dat toeristen in Cusco niet voor elke attractive aparte entreegelden hoeven te betalen had de gemeente een aantal jaren geleden bedacht om één entree kaartje voor de belangrijkste attracties uit te geven. Dit kaartje wordt Boleto Turistico Cusco (B.T.C.) genoemd en is 10 dagen geldig. Dit was een goed idee, ware het niet dat enkele belangrijke attracties binnen de stad (waaronder o.a. Museo de arte Pre-Colombino en Museo Inka) niet onder het beheer van de gemeente vallen. De beheerders van deze populaire musea waren niet blij met de (gelijke) verdeelsleutel van de opbrengst van deze B.T.C. kaartjes. Het gevolg hiervan is dat het origínele B.T.C. kaartje uiteen viel en de nieuwe verdelingen regelmatig verwarrend zijn voor toeristen.

Het B.T.C. kaartje in Cusco

Ik zal proberen om meer duidelijkheid te brengen in het B.T.C. kaartje: Het huidige (2015) B.T.C. kaartje kost 130 soles en is 10 dagen geldig. Het is o.a. te koop in het nieuwe kantoor in Cusco (in calle Garcilaso), bij de ingang van de Ruïnes van Pisac en ook bij bij de ingang van Ollantaytambo. Het kaartje omvat de volgende 16 attracties, waarvoor ook zogenaamde ‘deelkaartjes’ (Circuitos) van 70 soles per groep te koop zijn.

Circuit 1: Omvat de volgende 4 attracties: 1- Saqsayhuaman; 2- Q’enqo; 3- Puka Pukara en 4- Tambomachay (kaartje is 1 dag geldig)

Circuit 2: Omvat de volgende 8 attracties: 5- Santa Catalina Convent; 6- Contemporany Art Museum; 7- Historical Regional Museum; 8- Site Museum of Qorikancha (niet de temple zelf); 9- Popular Art Museum; 10- Center Qosqo of Native Art en Monument to the Inca Pachacutec, 11- Tipon en 12- Pikillaqta (kaartje is 1 dag geldig)

Circuit 3: (de Heilige Vallei) – Omvat de volgende 4 attracties: 13- Pisaq; 14- Ollantaytambo; 15- Chinchero en 16- Moray (dit kaartje is 2 dagen geldig).

Het B.R.C. kaartje in Cusco

Er is ook een Boleto Religioso (B.R.C.), deze kost 50 soles en is inclusief:

• Katedraal, gelegen aan Plaza de Armas: wellicht de mooiste kerk van Peru: zilveren en gouden altaar, losse entre kost: 25 soles.
• Templo San Blas, 15 sol
• Museo de arte religioso, 15 sol
• Iglesia Compañia de Jesús, 15 sol wanneer geopend.

Interessante bezienswaardigheden in Cusco die buiten het B.T.C. en B.R.C. vallen

Een aantal nteressante bezienswaardigheden in Cusco die buiten het B.T.C. en B.R.C. vallen zijn hieronder te vinden. Let trouwens wel op in het weekend, want op zondag zijn veel musea in Cusco dicht!

Qoricancha: Een zonnetempelcomplex in de Santo Domingo kerk, Av.Sol, ma/za 9:00u/17:00u, zo 8:00u/13:00u. Let op, de tempel is NIET incl. het B.T.C. (15 soles entree), het nabij gelegen museumpje wel.

Inka museum: in Cuesta del Almirante: goed overzicht van de Incacultuur.

Museum Precolumbino: Het museum Precolumbino is nieuw en een heuse aanrader, zeer goed overzicht van de archeologische geschiedenis van Zuid-Peru (ook open op zondag).

Convento de las Navarenas en de Capilla San Antonio Abad: Dit vind je in Hotel Monasterio, toestemming vragen aan de receptie om te mogen zien.

12 Hoekige steen: Een 12 hoekige steen in het midden van de Hatun Rumiyoc, 2 blokken van de Plaza.

Activiteiten in en rondom Cusco

In/ vanuit Cusco kun je deelnemen aan bijna alle soorten activiteiten die je maar kunt bedenken. Denk bijvoorbeeld aan sporten of activiteiten zoals:

• Raften, als je een rondje om het plein loopt worden verschillende tours aangeboden.
• Paardrijden, o.a. bij: Apupacha Horses
• Motor/ Quad bike huren
• (Bijzondere) Fietstours kun je vinden bij: Tasting the Road
• Parapenten o.a. bij: Green Peru Adventures
• Bungee jumpen en andere extreme sports: Action Valley
• Plan vanuit Cusco een hike

Machu Picchu bezoek je niet vanuit Cusco maar vanuit Aguas Calientes

Anders dan sommige mensen nog steeds denken wordt de bekende archeologische site Machu Picchu niet direct vanuit Cusco bezocht, maar vanuit het onder gelegen plaatsje Aguas Calientes (nu officieel Machu Picchu Pueblo genoemd). Aguas Calientes ligt op ongeveer 111 km van Cusco en is te bereiken per trein (Peru Rail, of Inca Rail) vanuit Ollantaytambo, Pory, of vanuit het Hydroelectric Station van Santa Teresa. Dit laatste trein traject van 12 km kun je ook lopend afleggen. Voordat je naar Machu Picchu gaat is het (zeker in het hoogseizoen) wel sterk aan te raden om vast kaartjes te kopen. Dit kan o.a. via de website: www.machupicchu.gob.pe en/ of in bij het officiële verkooppunt in het nieuwe kantoor in Cusco in calle Garcilaso. Liever vooraf al een hike of tour geregeld hebben? Check dan Bookatrekking.com voor toffe hikes in Peru!

Restaurants en uitgaan in Cusco

Er zijn velen restaurants en uitgaansgelegenheden in Cusco en dat aanbod wisselt bijna jaarlijks. De onderstaande selectie bestaat echter al langer dan 3 jaar en heeft zich dus ondertussen wel bewezen:

Restaurants in Cusco:

• Jack´s café: Aan het einde van calle Choquesaca, beste expresso van Peru, ontbijt en lunch.
• Café Punchay, Calle Choquesaca, voor goede koffie, chocolada en lunch
• Rest. Cappuchino: met balkon aan Plaza de Armas, tegenover de kathedraal, goed voor ontbijt en koffie.
• Nuna Raymi: Calle Triunfo No.356, goed restaurantje met apparte en lekkere gerechten.
• Cicciolina: Calle Triomfo 393, Is erg goed voor ontbijt en tapas
• El Meson, hoek Plaza en calle Espaderos, grill, pasta, goede pizza en om Cuy te proberen
• Macondo: Cuesta San Blas 571. Beetje alternatief, lekker desserts. Tel 84-229415
• Kusikuy: Calle Amargura No.140, Suecia, Comida tipico/ cuy, alpaca, chancho, trucha, etc.
• Greens: Tandapata, originele gerechten
• Pacha Papa, aan Plaza San Blas, is een goed restaurant, o.a. goede pizza´s.
• Fallen Angel: Plazoleta Navarenas 221. Erg kitch decor maar lekker eten.

Uitgaan in Cusco:

Uitgaan kan in Cusco op velen plaatsen, maar de kwaliteit is vaak maar matig, met slechte DJ’s en matige drankjes. De bekendste disco is Mama Africa. Deze disco is niet echt een aanrader, behalve als je op zoek bent naar een ‘vakantie liefde’. Mushroom, deze club vind je bij dezelfde ingang als Mama Afrika, iets duurder, maar wel meer style met een lounge area en een pooltafel.

Drankjes doen in Cusco:

Twee gezellige plaatsen om een drankje te drinken met vrienden zijn onder andere Norton Rats. Dit is een ruime English bar met pooltafel, darts en sport op tv. Deze plek vind je op de hoek met Calle Santa Catalina/ Arequipa en Plaza de Armas. Paddy’s is ook een aanrader en is van de zelfde eigenaar als Jack’s. Hij claimt de hoogste Irish owned pub in de wereld te zijn, er hangt een gezellig sfeertje en er is ook goed eten. Je vindt Paddy’s naast de kathedraal, op de hoek van calle Santa Catalina en Triunfo.

Minder toeristische uitgaansgelegenheden zijn o.a.: El Muki Discoteca bij Calle Santa Catalina Angosta op nr. 110; een hele gezellige tent, met binnen meer locals dan toeristen. Entree kost 15 soles en het is open van woensdag tot zaterdag (op zaterdag wel tot 6:00u). Piskuo is ook leuk. Een goede nieuwe sfeervol ingerichte club, met restaurant, bar en een lounge. Dit vind je naast de kathedraal en naast Paddy’s. Wel wat duurder dan andere plekken.

Hostels in Cusco

Er zijn in Cusco, velen goedkope hostels te vinden. Velen ken ik waarschijnlijk nog niet en verschillende bekende hostels zijn naar mijn mening te massaal (150 tot 220 bedden) en on-persoonlijk geworden. Hieronder volgen enkele aanbevelingen voor kleinere, leuke hostels en niet te dure hotels, met stijl en goede service:

• Hosteria Anita
• Hostal Mallqui
• Hotel Amaru Inca
• Hotel Amaru Colonial
• Hotel en Hostel Casa de Campo (prachtig uitzicht over de stad)
• Hotel Tikawasi
• Hotel Apu Huascaran

Reisbureaus in Cusco

Om reisbureaus in Cusco aan te raden is erg moeilijk. Er zijn er teveel om op te noemen en service verschilt naar gelang prijs, drukte en de persoon die je op dat moment helpt. Handig om te weten is dat de beste reisbureaus hun meeste klanten al binnen hebben, voordat deze in Cusco aankomen. Zij hebben vaak ook een kantoortje in Lima en/of een geode online service. Directe verkoop in Cusco is regelmatig goedkoper, maar de service dus heel erg wisselend.

Grappig verhaal over de ‘Inka Vlag’

Welke vlag de Inka’s ooit gebruikten zal wel nooit bekend worden, wel weet men dat de Inka’s verschillende kleuren stof gebruikten. De heer Montesinos, eigenaar van het in Cusco gestationeerde radiostation Tawantinsuyo besloot in 1973 echter om een kleurrijke vlag te ontwerpen ter nagedachtenis van het Inka Rijk en ter promotie van zijn radiostation. Zijn ‘moderne Inka Vlag’ werd in 1978 officieel door Cusco als ‘De Vlag’ van de Inka’s geadopteerd. Toevalligerwijs werd in dit zelfde jaar in San Fransico de ‘Gay Flag’ met slechts één kleur minder geïntroduceerd.

Negatieve kanten van het toenemende toerisme in Cusco

In 2014 werden Cusco en Machu Picchu door ongeveer 1,2 miljoen toeristen van over de hele wereld bezocht, een aantal dat vooral UNESCO bezorgt maakt. Er zijn dan ook al verschillende plannen om vooral het toerisme naar Machu Picchu aan nog strengere banden te leggen. Over plannen voor Cusco is helaas nog maar weinig bekend. Maar gelukkig begint men wel langzaam aan de veiligheid in Cusco te werken, door o.a. meer camera toezicht.

Afval; Ook afval is in Peru soms een probleem; Zowel in Aguas Calientes als in Cusco kan de gemeente de toenemende afval berg van zowel haar eigen bewoners als de velen toeristen niet goed aan. Er zijn recycle mogelijkheden, maar de logistiek en capaciteit zijn (nog) niet berekend op de grote hoeveelheden afval. Houdt hier zelf dus ook een beetje rekening mee als je Cusco en vooral Machu Picchu bezoekt. Vraag minder plastic tasjes in de winkeltjes en prober je waterflesjes zoveel mogelijk te hervullen met grote flessen. Hotels hebben ook vaak grote flessen staan waarmee je gratis jouw flesje kan vullen.

Verkeer; De ligging van Cusco, aan het einde van een vallei in combinatie met het feit dat de Inka’s geen vervoersmiddelen gebruikten, heeft ervoor gezorgd dat Cuso nog velen smalle straatjes heeft, die regelmatig sterk stijgen/ dalen en soms zelfs nog uit lange trappen bestaan. Dit stratenplan is een nachtmerrie voor het huidige verkeer (of andersom…) in Cusco. Het zijn vooral de velen taxi’s die regelmatig voor opstoppingen zorgen. Maar ook de (toeristen)busjes die eigenlijk te groot zijn voor deze straatjes, zorgen af en toe voor gevaarlijke situaties. Bijvoorbeeld wanneer voetgangers zich tegen de muur moeten drukken van de 50 cm brede ‘stoep’ om niet door een buitenspiegel of erger geraakt te worden. Daarnaast zorgen ook de uitlaatgassen van de velen goedkoop opgekochte oude Aziatische bussen die als lokaal openbaar vervoer dienen,voor overlast. Er gelden ondertussen dan ook al verschillende regels om de verkeershinder te beperken. Eén hiervan is bijvoorbeeld dat vrachtverkeer en (toeristen)bussen op bepaalde uren geen toegang hebben tot verschillende delen van de stad. Mocht je dus na het lopen van de Inka Trail niet voor de deur van je hotel in Cusco worden afgezet, dan weet je nu waarom.

Water te kort; Er zijn al jaren geruchten over de slechte kwaliteit van het water dat in Cusco uit de kraan komt. Hoe slecht de kwaliteit is en waar dit door komt is moeilijk uit te vinden. Feit is wel dat er in Cusco een groot tekort aan water is. In grote delen van de stad is geen stromend water en in andere delen wordt het water gedurende bepaalde uren van de dag afgesloten. Dit om er vooral voor te zorgen dat het meest toeristische gedeelte van de stad zo min mogelijk zonder water komt te zitten. Ook zijn er hotels die grote tanks hebben om een tijdelijk gebrek aan water op te kunnen vangen. Wees dus een beetje zuinig met het gebruik van water in Cusco.

Drugs gebruik; Een probleem dat minder openlijk wordt toegegeven, maar dat wel degelijk aanwezig is, is het sterk stijgende gebruik van drugs onder vooral jonge toeristen. En dan heb ik het niet over Marijuana, maar over het gebruik van cocaine… Helaas vormen vooral de goedkope discotheken en grote hostels waar velen jongeren uit alle delen van de wereld bij elkaar komen om te feesten, goede verkooppunten. Door gebrek aan interesse, in combinatie met laag opgeleid en slecht betaald personeel, wordt er op dit moment nog maar weinig aan het drugsgebruik gedaan.

Twijfel je nu? Niet doen! Cusco is bijzonder en mooi

Mocht je na het lezen van deze negatieve punten beginnen te twijfelen of je Cusco wel zou willen bezoeken, niet doen. Cusco is een heel bijzondere stad met rijke geschiedenis en kleurrijke hedendaagse cultuur. Probeer bij je bezoek echter de bovenstaande kanttekeningen in je achterhoofd te houden. Wil je eerst nog meer lezen over Peru? Dan is dit artikel over reizen in Peru een aanrader. Lijkt het je leuk om meer te weten over georganiseerde rondreizen naar Cusco en Peru? Ga dan naar Fairtravel4u.