Meerdaagse wandeltocht in Nederland: Hoe & wat op het Pieterpad

Twee jaar geleden begon ik met het lopen van het Pieterpad! Het is misschien wel de bekendste LAW van Nederland en hij is beter bekend als het Lange-Afstands-Wandelpad Nr. 9 (LAW 9). Een prachtige route, helemaal van Pieterburen in Groningen tot de Sint Pietersberg in Limburg. De route is opgedeeld in twee delen en bestaat uit 26 etappes. Wie wil, kan de route ook in het zuiden beginnen, maar de meeste wandelaars starten in Groningen. Iedereen wandelt de route op zijn eigen manier. Af en toe eens een stukje in het weekend, of gewoon helemaal in een keer. Dat is ook het fijne van deze route. Wil jij ook het Pieterpad lopen? Ik neem je mee op mijn avontuur en vertel je alles over het plannen van de wandeltocht!

Het Pieterpad lopen: alle info & tips op een rij

→ Gids 1: Pieterburen & Vorden

→ Gids 2: Vorden & Maastricht

Eerst even de feiten op een rij – het Pieterpad

Van mijn ouders hoorde ik weleens over vrienden die graag langeafstandspaden door Nederland lopen. Ze staan zelfs samen op de voorkant van de routegids van één van die paden. Dit omdat ze als vrijwilliger dit pad deels onderhouden. Dat zorgde bij mij voor een cliché beeld: langeafstandspaden, dat is iets wat gepensioneerde stellen samen doen. Maar soms heb je van die dingen die je een beetje belachelijk maakt, terwijl je ze eigenlijk stiekem zelf ook graag wilt doen. Dat had ik bij het lopen van het Pieterpad.

Voordat ik begon, besloot ik me eerst eens wat beter in het pad te verdiepen. Het pad is 498 kilometer lang en gaat zoveel mogelijk over onverharde wegen. Mocht er op de route een nieuwe weg zijn aangelegd dan verlegt de organisatie de route, waar mogelijk, een klein stukje. Het pad is niet alleen het langste langeafstandspad in Nederland, maar ook veruit het populairste. Jaarlijks zijn er vele wandelaars die het eindpunt op de 109 meter hoge Sint Pietersberg halen – of die daar juist starten. De wandeltocht is het hele jaar goed te lopen en de etappes zijn allemaal goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Een paar dagen achter elkaar wandelen is ook goed te doen, vanwege de vele accommodaties langs de route.

Het wandelpad is bedacht door Toos Goorhuis-Tjalsma uit Tilburg en haar vriendin Bertje Jens uit Groningen. Zij wilden graag een wandelroute uitrollen tussen deze beide steden, maar later pasten ze het idee aan naar hoe het nu is. De vriendinnen wandelden altijd al graag en misten lange afstandswandelpaden in Nederland. Daarom gingen ze zelf op pad en hielden onderweg hun route bij zodat hun kinderen en kleinkinderen later de tocht ook eens zouden kunnen wandelen. Inmiddels zijn er vele mensen die hun hebben gevolgd, want sinds 1983 is de tocht een officiële wandelroute. Tijdens etappe 6 kom je een plaquette ter nagedachtenis van Toos tegen.

Waarom het Pieterpad lopen?

Hoe meer ik over het Pieterpad las en nadacht, hoe enthousiaster ik er eigenlijk ook over werd. Wandelen deed ik altijd al graag, maar ik had nog niet helemaal de vorm gevonden die bij me past. Een paar jaar eerder had ik twee keer de Nijmeegse Vierdaagse gelopen, maar achteraf besef ik me dat ik het wandelen in de massa en de drukte van dat evenement niet prettig vond. Al vond ik het wel fijn om doelgericht te wandelen, en er ook heel doelgericht voor te trainen. Voor die vier dagen 40 kilometer lopen, hield ik me namelijk aan een gestructureerd opbouwend wandelschema dat toen op de koelkast hing. Zo werkte ik naar het einddoel van de Vierdaagse toe en liep ik makkelijk uit. Geen blaren of andere lichamelijke ongemakken, alleen vermoeidheid. Wat ik eigenlijk al wist, werd me na twee Vierdaagses wel bevestigd: wandelen gaat me makkelijk af en ik zou het nog veel meer willen doen.

Zo kwam ik dus uit bij het Pieterpad. Het fijne aan dit pad is dat het pad overzichtelijk is en een duidelijk einddoel heeft. Daarnaast kon ik er zelf ook nog van alles over bepalen. Of ik dit alleen zou doen, of samen met anderen. Hoe en waar ik zou overnachten. Met wat voor budget ik het zou doen. Hoeveel ik per dag wilde lopen. Genoeg ruimte dus voor avontuur en eigen invulling! Zelf besloot ik van tevoren niet al te veel uit te zoeken. Gewoon maar beginnen en er tijdens de tocht vanzelf achter komen hoe ik het zou doen.

Toch liever een beetje voorbereid het Pieterpad lopen? bestel Gids 1: Pieterburen & Vorden & Gids 2: Vorden & Maastricht.

Pieterpad lopen: de etappes

Pieterpad deel 1: Van Pieterburen naar Vorden

Het eerste deel van het Pieterpad start in Pieterburen. Vanaf daar loop je 236 kilometer naar Vorden. In het begin loop je langs de Wierden van Noord-Groningen, na de stad loop je via de Hondsrug het bos in richting Vechtdal, de Sallandse Heuvelrug en de Achterhoek. De etappes zijn als volgt:

• Pieterburen – Winsum (11 kilometer)
• Winsum – Groningen (19 kilometer)
• Groningen – Zuidlaren (21 kilometer)
• Zuidlaren – Rolde (18 kilometer)
• Rolde – Schoonloo (18 kilometer)
• Schoonloo – Sleen (24 kilometer)
• Sleen – Coevorden (21 kilometer)
• Coevorden – Hardenberg (19 kilometer)
• Hardenberg – Ommen (21 kilometer)
• Ommen – Hellendoorn (21 kilometer)
• Hellendoorn – Holten (16 kilometer)
• Holten – Laren (Gelderland) (15 kilometer)
• Laren (Gelderland) – Vorden (14 kilometer)

Pieterpad deel 2: Van Vorden naar de St. Pietersberg

Deel 2 begint vanaf Vorden. Hier is het landschap heel anders dan in het noorden. Er zit meer hoogteverschil in het landschap en het wordt wat afwisselender. Het hoogteverschil ga je vooral merken helemaal aan het eind. Je loopt dan dwars door Zuid-Limburg met als eindpunt de Sint Pietersberg.

• Vorden – Zelhem (16 kilometer)
• Zelhem – Braamt (18 kilometer)
• Braamt – Millingen (24 kilometer)
• Millingen – Groesbeek (20 kilometer)
• Groesbeek – Gennep (15 kilometer)
• Gennep – Vierlingsbeek (17 kilometer)
• Vierlingsbeek – Swolgen (21 kilometer)
• Swolgen – Venlo (21 kilometer)
• Venlo – Swalmen (23 kilometer)
• Swalmen – Montfort (22 kilometer)
• Montfort – Sittard (24 kilometer)
• Sittard – Strabeek (Valkenburg) (22 kilometer)
• Strabeek – St. Pietersberg (15 kilometer)

Mijn ervaring: het avontuur van het Pieterpad

Aan het begin zit er een gevoel van belofte in, het vooruitzicht op alles wat nog komen gaat. Een gevoel wat ik eigenlijk altijd heb als ik op avontuur ga. Die eerste dag of dat moment dat je vertrekt, begint, ergens aankomt en de rest van de trip nog voor je hebt. Niet wetend wat daarin allemaal te gebeuren staat. Het allemaal nog voor je hebben. Ik houd van dat gevoel.

Dus daar ging ik. Ik besloot te beginnen met vijf dagen achter elkaar te wandelen. De avond voor de eerste wandeldag reisde ik vast af naar Noord-Groningen, zodat ik de volgende ochtend op tijd kon beginnen. Ik had een camping gevonden in Pieterburen (camping Boet ’n Toen) vlakbij het startpunt, waar ik voor een tientje mocht overnachten in een van de oude caravans die ze daar standaard hebben staan. Perfect voor mijn budget! De eerste etappe was maar 12 kilometer en aangezien ik wel ervaring heb met het lopen van langere afstanden, wilde ik de tweede etappe van 19 km er diezelfde dag achteraan doen. Dan zou ik uitkomen in Groningen waar ik ook al een slaapplaats bij mijn middelbare school vriendje had geregeld.

De eerste drie dagen van mijn vijfdaagse tocht liep ik alleen. Voor mij de enige manier om helemaal in de omgeving op te gaan. Samen met iemand lopen is gezellig en je kunt je ervaringen onderweg met elkaar delen. Maar als ik alleen loop, heb ik alleen mezelf om die ervaringen mee te delen en dat maakt de hele beleving ervan ook intenser. Achteraf herinner ik me van de stukken die ik samen met iemand liep, meer wat we deden, van de stukken die ik alleen liep herinner ik me hoe ik me voelde. Ongeveer de helft van de tocht heb ik alleen gelopen (11 van de 20 wandeldagen). Vier etappes is mijn moeder aangehaakt en vijf wandeldagen heb ik samen met Pieter afgelegd. Grappig om te merken hoe anders een wandeling kan zijn afhankelijk van met wie je samen loopt. Mijn moeder en ik zijn ervaren wandelmaatjes. We wandelen al jaren samen, hebben hetzelfde tempo en kunnen gemakkelijk een hele dag doorlopen. Met Pieter is er meer tijd voor rustig opstarten, eerst even ergens koffie en thee drinken, terrasje pakken onderweg, tussendoor ergens zwemmen. Het Pieterpad is een ontzettend afwisselende tocht met een grote variëteit aan landschappen waar je doorheen komt. Ik vond het leuk om daar zelf ook nog een niveau van variatie aan toe te voegen door het alleen lopen en het samen lopen af te wisselen.

Wat me opviel tijdens het wandelen is de tegenstrijdigheid in het gevoel van snelheid en afstand. Als ik het afzet tegenover fietsen of autorijden, is wandelen natuurlijk hartstikke langzaam. Maar toch was ik telkens weer verbaasd over hoeveel afstand je aflegt als je een paar uur achter elkaar gelopen hebt. Of hoe snel je alweer een dorp verder bent, een groot bos hebt doorkruist of die plek, waar je een uur geleden doorheen liep, alweer mijlenver weg kan voelen.

Hoe bereik je de etappes om het Pieterpad te lopen?

Loop je niet in een keer door? Dan kun je in principe de meeste etappes goed bereiken met het OV. Houd er wel rekening mee dat je regelmatig door kleine dorpjes komt waar de bus maar af en toe gaat of die wat verder van aan station af liggen. Plan je route dus altijd goed, zodat je weet welke bus of trein je moet hebben en bij welke halte of op welk station je er uit moet. Ga je maar een dagje wandelen en kom je met de auto? Zet je auto bij het eindpunt en neem het ov naar je beginpunt van die dag. Hoe fijn is het als je na een dag wandelen zo je auto in kunt stappen en je niet hoeft te haasten voor het halen van een bus of trein.

Tip: houd regelmatig pauze tijdens het wandelen

Af en toe een pauze is minstens zo belangrijk tijdens het wandelen van het Pieterpad. Vooral op een warme dag of tijdens een lange etappe. Zorg zeker voor voldoende water en vul je fles bij als je daar de kans voor hebt. Op warme dagen tref je bij huizen langs het pad regelmatig een bord aan waarop staat dat je gerust even aan mag bellen om je water aan te vullen.

Zelf neem ik ook altijd voldoende eten mee op avontuur, daar bereid ik me goed op voor. Zelf je eten mee nemen is een stuk goedkoper dan wanneer je elk rustmoment bij een horecagelegenheid gaat zitten. Die mogelijkheid is er trouwens ook niet altijd. Ik neem tijdens het wandelen altijd genoeg broodjes mee. Lekker dik besmeerd met pindakaas of hummus met avocado. Daarnaast kook ik vaak een of twee eitjes om mee te nemen, wat dropjes voor extra zout en fruit. Proteïnerepen kunnen ook altijd fijn zijn. Daarnaast vergeet ik niet mezelf af en toe te trakteren op een ijsje.

Overnachten tijdens het lopen van het Pieterpad

Ga je net als ik meer dagen achter elkaar wandelen? Dan zijn er volop mogelijkheden om te overnachten op het Pieterpad. Zo logeerde ik tijdens de eerste vijf wandeldagen in een caravan, bij mijn middelbare school vriendje in Groningen, in een blokhut op een Drentse camping, in een pension en samen met Pieter in een pipowagen op minicamping Pieterom. Onderweg ergens in Drenthe kreeg ik een keer spontaan een overnachting aangeboden van een vriendelijke mevrouw die daar met haar hond aan het wandelen was. We liepen een stuk samen op en toen ze me vroeg waar ik die nacht zou slapen en ik zei dat ik nog geen overnachtingsplek had, bood ze me er een aan. Ontzettend aardig natuurlijk en gezien mijn budgetaire manier van de tocht lopen, een ideaal aanbod. Ze gaf me haar nummer om haar te bellen mocht ik er gebruik van willen maken. Toch besloot ik later die dag om op een camping te slapen waar ik eind van de middag langs kwam. Ze hadden daar een viertal houten blokhutten. En los van het feit dat ik dat goed vond passen in mijn avontuurlijke wandeltocht, merkte ik ook de behoefte om na een wandeldag vol indrukken, ’s avonds alleen te zijn.

Je vindt langs het pad verder volop B&B’s. Hier wacht een warme douche, een lekker bed en de volgende ochtend een ontbijtje. Zo kun je die dag er weer tegenaan. Mocht je een beetje zekerheid willen, dan zou je die voor je gaat wandelen kunnen boeken via bijvoorbeeld booking.com

Je kunt voor een paar euro ook lid worden van Vrienden op de Fiets. Ondanks dat de naam anders doet vermoeden, kunnen wandelaars hier ook terecht. Hier slaap je gewoon bij mensen thuis voor een vast bedrag per nacht. In de zomer, wanneer veel mensen aan het wandelen zijn, is het verstandig om vooraf alvast een paar nachten vooruit te boeken, anders heb je kans dat het al vol is.

→ Hier vind je een lijst van de fijnste Pieterpad overnachtingen (deel 1 & deel 2)

Wil je ook het Pieterpad lopen? Een paar praktische tips & Pieterpad etiquette

• In de twee gidsen (Gids 1: Pieterburen & Vorden & Gids 2: Vorden & Maastricht) staan de 26 etappes uitgebreid beschreven qua route en bezienswaardigheden. In combinatie met de rood witte markering die je langs de route vindt, is het makkelijk te volgen.
• Belangrijkste wanneer je gaat wandelen: goede schoenen! Zorg ook altijd dat je je wandelschoenen al hebt ingelopen, voordat je aan een lange tocht begint. Lees hier meer over wandelschoenen
• Wandel licht bepakt, hoe meer je meeneemt hoe zwaarder je het voor jezelf maakt.
• Tijdens meerdaagse tochten zijn er tal van mogelijkheden om te overnachten. Campings, hotels, (air)B&B’s, pensions. Hier vind je een overzicht van de leukste Pieterpad overnachtingen.
• Heel Nederland ligt bezaaid met prachtige langeafstandwandelpaden door de natuur. Wil je dit eerst eens in het ‘klein’ proberen? Wandel dan eens een van de NS wandelingen.
• Hou tijdens het Pieterpad een beetje rekening met de omgeving waar je doorheen loopt. Stoor het vee niet verstoren en voer ze ook niet, sluit hekken waar je door komt, laat geen afval achter, houd je hond aan de lijn, verstoor de rust niet, rook niet en maak geen open vuur.

Het Pieterpad lopen: dwars door Nederland leer je het land opnieuw kennen

Door Corona is Nederland vakantieland meer in trek dan ooit. En terecht! Ergens wist ik al wel dat wij in het ideale fiets- en wandelland wonen, maar doordat ik het Pieterpad ben gaan lopen, heb ik dat nu zelf ook echt zo mogen ervaren. De afwisseling in landschappen in ons relatief kleine landje heeft me zeer verrast. Het vele water, de mooie bossen, glooiende heides en heuvels, open weilanden, prachtige uitzichten, ontmoetingen met dieren en vriendelijke mensen. Nu ik er zo dwars doorheen ben gelopen, heb ik bijvoorbeeld gezien hoe compleet anders Noord-Groningen en Zuid-Limburg zijn. Niet alleen qua landschap, maar ook qua sfeer, mensen, taal, lokale producten. Zo zou je elke provincie of streek als een landje apart kunnen zien. En dan valt er nog zoveel te ontdekken!

Heb jij al plannen om het Pieterpad te lopen?